Redactioneel: Over Het failliet

Beste lezers,

‘Mij overkwam het’, zo schrijft Arnoud van Adrichem aan de twaalf  auteurs die hij verzocht om een literaire tekst in eender welk genre te schrijven over Het failliet. Hij alludeert op het bankroet in 2018 van het bedrijf waar hij na jarenlang hard werken pas als operationeel directeur was benoemd. En op de hevige gevoelens die hem vervolgens overspoelden. Het voelde aan als ‘een persoonlijk falen, een schroeiende mislukking’ waaronder ook zijn naam geschreven stond. Van Adrichem besloot een focus te wijden aan een thema dat voor hem persoonlijk een uiterste urgentie had, maar door de veelheid aan invalshoeken toch verruimd werd tot wat ons allemaal kenmerkt: de strijd om te overleven in een wereld van losgeslagen kapitalisme en existentiële leegte.

In deze eerste aflevering van de nieuwe jaargang begroeten we ook werk van onze nieuwe redacteuren Fikry El Azzouzi met theater en Mustafa Kör met een gedicht als onderdeel van een kunstwerk.

Alfred Schaffer presenteert jaarlijks een ontdekking uit de Afrikaanstalige literatuur. Hij begint met het jonge dichterstalent Jolyn Phillips.

Er zijn verschuivingen in de DW B-staf. Johan de Boose wordt kernredacteur. Hij is gespecialiseerd in Oost-Europakunde en avant-gardekunst. Hij is dichter, schreef teksten voor Jan Fabre, bewerkte zijn roman Bloedgetuigen (2011) tot een theatermonoloog die hij zelf speelde, en publiceerde vorig jaar zijn roman Het vloekhout, de geschiedenis van een stuk hout van een boom in Palestina, bestemd voor de kruisiging van de profeet Jesjoea, dat een wereldreis van meer dan tweeduizend jaar maakt doorheen de markantste momenten van de geschiedenis.

Sven Vitse verhuist wegens te drukke werkzaamheden naar de redactieraad, maar blijft zijn geweldige werk voor DW B voortzetten.

In de Raad van Bestuur begroeten we de vroegere redactiesecretaris Els van de Perre en ook Hugo de Greef, die aan de wieg stond van vele culturele initiatieven die Brussel zo rijk maken, of hij fungeerde er als directeur of voorzitter: Kaaitheater, P.A.R.T.S., Flagey, WIELS, Passa Porta …

Els van de Perre wordt als redactiesecretaris opgevolgd door Dirk Leyman in een freelance opdracht, na een aantal selectierondes met een vijftigtal kandidaten. Hij is boekenjournalist bij dagblad De Morgen. Daarnaast recenseert en interviewt hij voor diverse andere media. Leyman schrijft vooral over Nederlandse en Franse literatuur, literaire non-fictie, expo’s en fotografie. Als auteur publiceerde hij literaire stedenboeken over Gent (2000) en Nice (2004). In 2015 verscheen Lezen, een gebruiksaanwijzing. De wereldliteratuur in vijftig personages, in 2016 het boek Europe Express. Een toeristische tijdreis. Hij was ook stichter en hoofdredacteur van de veelgelezen blog De papieren man (2006-2011) en heeft ruime ervaring in de literaire tijdschriftenwereld. Bij DW B zal hij onder meer de copy-editing van de magazinenummers voor zijn rekening nemen. We heten hem welkom! 

Els van de Perre wil na twintig jaar trouwe dienst een aantal projecten en plannen uitvoeren, waar ze door haar intensieve en grondige werk voor het tijdschrift te weinig tijd voor vond. De kernredactie, de Raad van Bestuur en ikzelf willen haar zeer hartelijk danken voor de goede zorgen, de tomeloze inzet, de collegialiteit en de vriendschap. Haar werk was al die tijd gekenmerkt door uiterste precisie en doeltreffende effectiviteit. Ze was een kei in haar vak: als niet een slaagde ze erin de bijzaken van de hoofdzaak te onderscheiden, en vervolgens die hoofdzaak aan te pakken op innemende, tactvolle wijze, zonder grote woorden, maar uiterst effectief.  

Ik wil nog signaleren dat we zowel in 2017 als in 2018 meer dan twintig  kritieken online hebben geplaatst. De talrijke jonge critici worden begeleid door kernredacteuren Jeroen Dera en Laurens Ham voor de poëziekritieken, en door Patrick Bassant en Sven Vitse voor de prozakritieken.. Literaire essays en kritieken blijven voor DW B van essentieel belang. Nochtans vinden Joost de Vries en Nina Polak in hun bloemlezing De wereld in jezelf (2018) dergelijke teksten eerder saai en dor, kennelijk in tegenstelling tot meer maatschappelijk georiënteerde essays. Niets is minder waar. Ik vind juist maatschappelijke essays vaak droog, want te referentieel. Vooral empathische kritieken fictionaliseren met de roman mee, brengen hem tot leven, voegen betekenissen toe. Wat Jacques Derrida ‘dissémination’ noemt. Volgens Roland Barthes is een goeie roman ‘un texte scriptible’, een tekst die om een creatief-essayistisch antwoord vraagt. Bovendien: een boek dat niet gelezen wordt en waarover niet geschreven wordt, bestaat eigenlijk niet (net zoals een schilderij waar nooit naar gekeken werd, niet echt bestaat). Nog een slotwoord van Roland Barthes: ‘Lire, écrire: d’un désir à l’autre va toute littérature. Combien d’écrivains n’ont écrit que pour avoir lu? Combien de critiques n’ont lu que pour écrire?’ 

Hugo Bousset