DW B

Hoe verwerk je een gebeurtenis die wereldwijd alle voorpagina’s heeft gehaald tot een roman die tot nieuwe inzichten leidt? Het lukt Femke Brockhus met Beesten die je niet mag schieten, gebaseerd op het bloedbad op Columbine High School dat van 20 april 1999 voorgoed een gitzwarte bladzijde in de Amerikaanse geschiedenis maakte. In haar kenmerkende poëtische stijl onderzoekt ze nauwgezet hoe een moeder de onvergeeflijke daad van haar zoon een plek probeert te geven.

Safae el Khannoussi (1994) opent haar debuutroman Oroppa (2024) - genomineerd voor de Boon en de Libris Literatuur Prijs - met een indrukwekkend citaat van de Russische dichter Osip Mandelstam. Dat de roman de keuze voor dat motto literair ook waar maakt, is op z’n minst even indrukwekkend. Het citaat van Mandelstam kan immers gelezen worden als een uitspraak over wat literatuur is en doet: ‘Ons werd niet geleerd te spreken, maar te brabbelen - en alleen door te luisteren naar het aanzwellende lawaai van de tijd en gebleekt door het schuim op de top van zijn golf leerden we een taal.’ Wie is die ‘ons’ die niet heeft leren spreken? En welk ‘gebrabbel’ heeft Safae el Khannoussi tot een ‘taal’ weten om te smeden?

Een wat oudere, gestresseerde kunstenaar wordt geïnterviewd door een frisse kunsthistorica-slash-psychologe met de juiste tint lipstick. Dit cliché vormt de basis voor Het intieme interview van Robert Devriendt. In korte schetsen geeft Devriendt vorm aan het groeiend vertrouwen tussen zijn personages. De intimiteit die tussen hen speelt, maar ook de intimiteit van zijn lezer als voyeur tijdens hun toenaderingspogingen.

In places deep with roots entwined, I live the life I left behind.(Leonard Cohen, ‘Nevermind’)

Naar het precieze waarom van verteller Pierre om zich als redacteur aan te sluiten bij het kleine noodlijdende literaire tijdschrift Arabesk, een taak die al snel zijn leven vult, blijft het gissen. In de nieuwe roman Het archief van Thomas Heerma van Voss, worden er verschillende motieven opgeworpen: ‘[...] allicht kon ik als tijdschriftredacteur weer beginnen met schrijven’, omdat juist het kleine, schijnbaar onbelangrijke stukje cultureel erfgoed gered moet worden van de vergetelheid, omdat hij simpelweg in een reddende rol wil verkeren of dichter bij zijn afstandelijke, stervende vader (in deel twee) wil komen.

‘Wat schrijven is: de witte bloedcel. Het schadelijke deeltje bestrijden door het in te kapselen, elk vreemd of niet te controleren gevoel insluiten in taal en langzaam afvoeren.’ Zo wordt in Autobiografie van mijn lichaam, het nieuwe boek van Lize Spit, eigenlijk een beginselverklaring gegeven: dit boek is een noodzakelijk schrijven, het voert een schadelijke jeugd af. Haar geschiedenis en haar drang om te schrijven, hangen sterk samen met de relatie die Spit onderhoudt met haar lichaam, dat zich wederom ontpopt als een problematisch ‘thuis’. Het liefst had ze enkel een hoofd gehad.